De toverfluit – historische romans en research (1)

Historische romans schrijven: research doen (1)

Je hebt besloten dat je je verhaal over een historisch figuur wilt schrijven, en dat je de historische werkelijkheid zo goed mogelijk wilt benaderen. Een nobel streven, maar: waar kun je informatie over jouw personage en/of diens omgeving vinden?

Wikipedia

De meest toegankelijke bron is meteen het meest gevaarlijk: Wikipedia. Hier is een schat aan informatie te vinden, maar houdt in gedachten dat deze informatie niet altijd onderbouwd is. In de betere artikelen kun je bronvermeldingen vinden die verwijzen naar boeken, andere websites of onderzoeken. Bekijk deze bronnen altijd even en bekijk ze vooral met een kritische blik. Klinkt het betrouwbaar? Kun je deze informatie dubbelchecken? Vaak loont het om die extra stap te nemen, niet in het minst omdat het je vaak nog veel meer kan vertellen over de plaats, periode of persoon die je zoekt!

Films en romans

Het kan zeker helpen om andere werken te bekijken die zich afspelen in de tijd van jouw keuze, al is het maar om een beetje feeling met de plaats, periode en personen te krijgen. Niet iedereen hoeft het wiel opnieuw uit te vinden, en de kunst afkijken is ook een kunst. Wees echter altijd kritisch en neem zaken niet al te gemakkelijk over: probeer net als bij Wikipedia de feiten te controleren. Op internet zijn tegenwoordig genoeg kritische zielen te vinden: ga na het kijken van The Duchess (2008) bijvoorbeeld eens op zoek naar een documentaire over de ‘echte’ gravin Georgiana van Devonshire. Of zoek een artikel van een kledinghistoricus die je vertelt of die mooie jurken uit Marie Antoinette (2006) wel historisch correct zijn.

Musea en documentaires

Zeker naarmate een persoon, plaats of periode verder van je afligt, kan het lonen om hierover een museum te bezoeken. Wanneer je voorwerpen ziet die je personages zouden hebben kunnen vastgehouden, plaatsen waar je personages gewoond zouden kunnen hebben, kleding die je personage gedragen zou kunnen hebben, komen ze ook voor jou meer tot leven. Daarnaast verschaffen musea – in mijn ervaring – altijd informatie waar je zelf niet op gekomen was om ernaar te zoeken: wist je bijvoorbeeld dat men tot aan de achttiende eeuw meestal geen bestek in huis had, maar dat men hun zogenaamde ‘mondgerei’, vaak bestaande uit een mes en lepel, altijd met zich meedroeg? Wist je dat voorname dames in de negentiende eeuw dikwijls stukken tinfolie in hun rokken naaiden, zodat hun kleren meer zou ruisen en het daarmee leek alsof ze extra dure onderrokken droegen? Documentaires over jouw personage, periode of plaats bevatten ook dikwijls een schat aan informatie!

Autobiografieën

Als je een autobiografie van een persoon kunt vinden uit jouw plaats en periode, heeft dat meestal de voorkeur boven een biografie geschreven over iemand anders. Dat heeft te maken met het feit dat de biografieschrijver altijd schrijft over een andere periode met de bril van zijn of haar eigen tijd (zie historiografie). Autobiografieën geven ook niet altijd de volledige waarheid weer – zo verzweeg Giacomo Casanova in zijn dagboeken bezoeken aan vrouwen met hoge status; maakte hij gebeurtenissen vaak veel mooier dan ze waren; en verzon hij de zaken aan elkaar om de door hem gepleegde fraude-, oplichtings- en spionagepraktijken te verhullen. Toch zijn er juist in het werk van diezelfde Casanova enorm veel details over het gewone leven in Zuid-Europa in de zeventiende eeuw te ontdekken: zodanig dat het bestuderen van zijn werk (dat ongeveer 6000 pagina’s omvat!) zijn eigen term gekregen heeft: het casanovisme!

Het gaat hem in het lezen van autobiografieën dus vaak niet om de grote verhalen: juist de details leveren vaak de grootste rijkdom voor een schrijver van historische romans!